ადამიანის ცხოვრება პირველი ჩასუნთქვით იწყება და უკანასკნელ ამოსუნთქვასთან ერთად მთავრდება, შუალედში კი განუწყვეტლივ ვსუნთქავთ. ყოველ ჩასუნთქვაზე სხეულს საჭირო ენერგიით ვამარაგებთ, ამოსუნთქვაზე კი მასში დაგროვილ მავნე ნივთიერებებს ვიცილებთ. ამასთან ერთად, სუნთქვით კავშირს ვინარჩუნებთ გარე სამყაროსთან: ჩავისუნთქავთ მიკროსკოპულ ნაწილაკებსა და ორგანიზმებს, რომლებიც მანამდე გარემოს ნაწილი იყო, და ამოვისუნთქავთ ნახშირორჟანგს, რომელიც სასიცოცხლოდ აუცილებელია მცენარეებისთვის.
ჯანმრთელი ადამიანი მოსვენებისას 4-5 წამში ერთხელ ჩაისუნთქავს და ამოისუნთქავს, რაც წუთში საშუალოდ 15 ჩასუნთქვა-ამოსუნთქვას უდრის, თუმცა სუნთქვის სიხშირე ადვილად იცვლება ფიზიკური თუ ემოციური მდგომარეობის გავლენით. ცხადია, ავადმყოფობის შედეგადაც.
კორონავირუსული პნევმონიის დროს პირველ რიგში ზიანდება სასუნთქი პროცესის ძირითადი ელემენტები – ალვეოლები. ეს არის კაპილარული ქსელით დაფარული ფილტვების პატარა ბუშტუკების მტევნები. სწორედ მათ მიეწოდებათ ორგანიზმში მოხვედრილი ჟანგბადი, შემდეგ კაპილარებით გადადის სისხლის მიმოქცევაში და ჰემოგლობინთან შეერთების შემდეგ გადანაწილდება ორგანიზმში და აღწევს ყველა უჯრედსა და ქსოვილში.ამიტომ ფილტვისმიერი ვენტილაციის ეფექტურობა დამოკიდებულია სუნთქვის სიღრმესა და სიხშირეზე.
უმჯობესია ისუნთქოთ ღრმად და ნაკლებად ხშირად, ვიდრე დაჩქარებულად შთანთქათ ჟანგბადი.
საქმე იმაშია, რომ ჰაერის გამტარი გზების საკმაოდ დიდ ნაწილი გადის ანატომიურად მკვდარ სივრცეებზე, რომლებშიც ჰაერის მოხვედრის დროს არ ხდება აირების ცვლა;
ესენია – პირისა და ცხვირის ღრუ, ხორხი, ხახა, ტრაქეა, ბრონქები, ბრონქიოლები.
ხშირი და ზედაპირული სუნთქვის დროს ჟანგბადის ერთჯერადი მოცულობის ნახევარი რჩება მკვდარ სივრცეში და ალვეოლები ბოლომდე არ ივსება.
როდესაც ადამიანი სუნთქავს იშვიათად ჩასუნთქვის მზარდი სიღრმის ხარჯზე, მას უფრო მეტი სარგებელი მოაქვს თავისი ფილტვებისთვის: ჰაერის „არაეფექტური“ მოცულობა რჩება იგივე, თუმცა ფილტვები ივსება ბოლომდე და მუშაობს მთელი ძალით. შესაბამისად, უკეთესად მარაგდება ჟანგბადით მთელი ორგანიზმი.ახლა კი სწორედ ის მომენტია, როდესაც აუცილებელია ვისწავლოთ მთელი გულმკერდით სუნთქვა.
რა გავაკეთოთ თავად?
სუნთქვითი ვარჯიში N1
როცა კომფორტულად მოთავსდებით ცხვირით ღრმად, ნელა ჩაისუნთქეთ და შემდეგ ოდნავ მოკუმული ტუჩებიდან ამოისუნთქეთ.
სუნთქვითი ვარჯიში N2
კომფორტულად მოთავსდით, მოდუნდით,ხელი მუცელზე დაიდეთ და ცხვირით ნელაჩაისუნთქეთ (შეიგრძენით ჰაერით ავსებისას, ჩასუნთქვისას თუ როგორ აიწევს მუცელი მაღლა და ამოსუნთქვისას ისევდაბლა დაიწევს) - პირით ამოისუნთქეთ.
სუნთქვითი ვარჯიში N3
სიმღერას შეგვიძლია ვუწოდოთ ფიზიკური აქტივობის ერთ-ერთი ფორმა, რომლის მეშვეობითაც ფილტვი ნამდვილად ვარჯიშობს.
სიმღერის დროს ჩასუნთქვა-ამოსუნთქვის პროცესი აქტიურდება, დიაფრაგმა მუშაობს. როცა მღერით ამოსუნთქვის დრო უფრო ხანგრძლივდება და რაც მთავარია სწორად სუნთქვასთან ერთად სიამოვნებასაც განიცდით, რაც თავისთავად დამატებითი ბონუსია კარგი განწყობისთვის.
სიმღერა ავარჯიშებს ფილტვებს და ორგანიზმშიბუნებრივი გზით გამოიმუშავებს ბედნიერების ჰორმონებს.
რამდენიმე წლის წინ საინტერესო ექსპერიმენტი ჩატარდა. მეცნიერებმა კვლევაში ჩართეს ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების მქონე პირები. ექსპერიმენტის დროს კვლევის ავტორებმა შენიშნეს, რომ სიმღერის მეშვეობით, პაციენტები უფრო ღრმად სუნთქავდნენ, ჩასუნთქვისას არ შფოთავდნენ და ადეკვატური მკურნალობის კურსის პარალელურად დაავადებისთვის დამახასიათებელი ბევრი სიმპტომი გაუმჯობესდა.
პაციენტები აღნიშნავდნენ, რომ სიმღერის დროს თავს უკეთ გრძნობდნენ და აღარ ეშინოდათ.
აღსანიშნავია, რომ რამდენიმე მონაწილეს ფილტვის ქრონიკულ ობსტრუქციულ დაავადებასთან ერთად თანმხლევი ფსიქოლოგიური დარღვევაც აღენიშნებოდა. მეცნიერებმა განაცხადეს, რომ სიმღერით გამოწვეული დადებითი განწყობის და განტვირთვის ფონზე მნიშვნელოვნად დაქვეითდა შფოთვისა და დეპრესიის დონე.
სუნთქვითი ვარჯიში N4
სასუნთქი სისტემის სავარჯიშოერთ-ერთი მარტივი და ეფექტური მეთოდი ბუშტის გაბერვაა.
ბუშტის გაბერვის დროს ფიზიკურად იტვირთება ნეკნთაშორისი კუნთები, ორგანიზმი ჟანგბადით მარაგდება. ჟანგბადი აღადგენს ენერგიას უჯრედებისა და კუნთებისთვის. ბუშტის გაბერვის დროს ფიზიკურად აქტივობს, შესაბამისად, ძლიერდება რესპირატორული სისტემის კუნთები.
სუნთქვითი ვარჯიში N5
სუნთქვის გაძნელების მართვის დამხმარე ტექნიკა სუნთქვის კონტროლირებული ტექნიკა მოიცავს პოზიციის შერჩევას, ქისისებური ტუჩებით სუნთქვას, სუნთქვით ვარჯიშებს და კოორდინირებული სუნთქვის ტრენინგს. ქისისებური ტუჩებით სუნთქვის დროს პაციენტი ჩაისუნთქავს ცხვირით რამდენიმე წამის მანძილზე, შემდეგ ნელა, 4-6 წმ-ის მანძილზე, ამოისუნთქავს პირით, ქისისებურად მოკუმული ტუჩებით. ეს ტექნიკა პაციენტს ეხმარება დაძლიოს სუნთქვის გაძნელების შეგრძნება ვარჯიშის დროს. მხრების რელაქსაცია და დაშვება ამცირებს მხრებში მოხრილ პოზას, რომელსაც პაციენტი იღებს სტრესის დროს. გამართული ჯდომა ზრდის ფილტვების პიკურ ვენტილაციას და ამცირებს ბრონქების ობსტრუქციას. წინ გადახრა სკამის ზურგზე ან მუხლებზე დაყრდნობით, სავარაუდოდ აუმჯობესებს აირცვლას.
სუნთქვითი ვარჯიში N6
როთის ქულების (Roth score) გამოყენება როთის ქულებით შეფასება ასე ხდება:
პაციენტს სთხოვთ, ღრმად ჩაისუნთქოს, დაითვალოს 30-მდე და ჩაინიშნოს რამდენი წამში დაჭირდა განმეორებით ჩასუნთქვა. თუკი ეს 8 წამზე ნაკლებ დროში მოხდა, სატურაცია, სავარაუდოდ, 95%-ზე ნაკლებია. ამ ტესტის სენსიტიურობაა 78% და სპეციფიკურობა - 71%. ტესტის სენსიტიურობა გაიზრდება 91%, თუ განმეორებითი ჩასუნთქვა პაციენტს 5 წამზე ნაკლებ დროში დაჭირდა. იმის გამო, რომ ტესტს დაბალი სპეციფიკურობა ახასიათებს, მისი გამოყენებისას ექიმთან ვიზიტების რაოდენობა მეტად იზრდება (Oxford-based COVID-19 Evidence Service). ამიტომ ექიმებმა თავად უნდა გადაწყვიტონ, გამოიყენებენ თუ არა როთის ტესტს.
დამატებითი რეკომენდაცია
გახსოვდეთ, ფილტვის დაავადებების მთავარი გამომწვევი მიზეზი თამბაქოს კვამლია, შესაბამისად, მოწევა უნდა შეწყვიტოთ.
აუცილებელია მიიღოთ რეკომენდებული დოზით წყალი.
ნებისმიერი დისკომფორტი, რომელიც კი ფილტვთან ასოცირდება, საყურადღებოა! მაგალითად, თუ გრძნობთ ტკივილს სუნთქვის დროს, ყოველდღიური აქტივობისას უჩივით სუნთქვის უკმარისობას (ჰაერის უკმარისობა)ან ხველამ არ გაგიარათ, სასწრაფოდ მიმართეთ ექიმს.
გახსოვდეთ, რომ სუნთქვის გაძნელებამ შესაძლოა გამოიწვიოს შფოთვა, რაც უფრო მეტად აუარესებს სუნთქვას.
პანიკური შეტევა
პანიკური შეტევა შიშისა და შფოთვის უეცარი და სწრაფი მოზღვავებაა. ეს შეიძლება მოხდეს ნებისმიერ დროს, ძილშიც კი. პანიკურ შეტევას ხშირად თან ახლავს სუნთქვის გაძნელება, ძლიერი ოფლიანობა, გულისცემის გახშირება, ზოგჯერ – გულმკერდის ტკივილიც. ადამიანს ისეთი შეგრძნება ეუფლება, თითქოს მის თავს რაღაც საშინელება ხდება. შიში, რომელსაც ის ამ დროს განიცდის, სრულიად არ შეესაბამება რეალობას.
როგორ ამოვიცნოთ
პანიკური შეტევა ერთბაშად ვითარდება და დაახლოებით 10 წუთში აღწევს პიკს. ის უმეტესად 20-30 წუთი გრძელდება. იშვიათად შესაძლოა ერთ საათს და უფრო მეტსაც გასტანოს.
პანიკური შეტევისთვის დამახასიათებელია:
* აჩქარებული და მძიმე სუნთქვა, ქოშინი;
* გულმკერდის არეში ტკივილისა და დისკომფორტის შეგრძნება;
* კანკალი;
* არარეალურობის, გარემოსგან გამოყოფის შეგრძნება;
* ცივი ან ცხელი ტალღის გადავლის შეგრძნება;
* სიკვდილის შიში და საკუთარ თავზე კონტროლის დაკარგვის შეგრძნება.
პანიკა თუ გულის შეტევა?
პანიკური შეტევის დროს სიმპტომები იმდენად მძაფრია, შესაძლოა გვეგონოს, რომ გულის შეტევა მოგვდის. მართლაც, ადამიანთა უმეტესობა ამ დროს გადაუდებელი დახმარების ცენტრში ხვდება. მიუხედავად იმისა, რომ აუცილებლად უნდა გამოირიცხოს ზოგიერთი სიმპტომის – მაგალითად, გულმკერდის ტკივილის, ტაქიკარდიის, ჰიპერვენტილაციის – სხვა მიზეზები, ხშირად ისინი მხოლოდ პანიკის შედეგია.
პანიკური აშლილობა
პანიკურ შეტევებს გართულება უმეტესად არ ახასიათებს, მაგრამ ხდება ისეც, რომ შეტევა გადაიზრდება მდგომარეობაში, რომელსაც პანიკური აშლილობა ეწოდება. მისთვის დამახასიათებელია:
* პანიკის უეცარი შეტევები, რომლებიც სპეციფიკურ სიტუაციებთან არ არის დაკავშირებული;
* გადაჭარბებული შფოთვა მომავალი შეტევის მოლოდინში;
* ქცევის შეცვლა, მაგალითად, იმ ადგილებისთვის თავის არიდება, სადაც წინა შეტევა (ან შეტევები) მოხდა.
მართალია, პანიკური შეტევა მხოლოდ რამდენიმე წუთს გრძელდება, მაგრამ მრავალჯერადი განმეორების შემთხევაში მისთვის დამახასიათებელმა შეგრძნებებმა შესაძლოა უფრო მეტხანს გასტანოს. იმ ძლიერი, ყოვლისმომცველი შიშის გახსენება, რომელსაც შეტევის დროს განიცდიან, ძლიერ ნეგატიურად აისახება ადამიანის თავდაჯერებაზე, ემოციურ ფონსა და ყოველდღიურ ცხოვრებაზე.მოსინჯეთ სარელაქსაციო აქტივობები. თუ იოგას მისდევთ, ბუნების წიაღში რეგულარულად სეირნობთ ან რელაქსაციის სხვა საშუალებებს მიმართავთ, იცოდეთ, რომ ერთიორად ამცირებთ პანიკური შეტევის განვითარების ალბათობას. საკმარისად იძინეთ. ღამის ძილის უკმარისობა საგრძნობლად ამძიმებს შფოთვით მდგომარეობებს, ასე რომ, ეცადეთ, 7-9-საათიანი ძილი თქვენი ყოველღიურობის განუყოფელ ნაწილად აქციოთ. გისურვებთ ჯანმრთელობას <3
კ.შამუგია
ჯანმრთელი ადამიანი მოსვენებისას 4-5 წამში ერთხელ ჩაისუნთქავს და ამოისუნთქავს, რაც წუთში საშუალოდ 15 ჩასუნთქვა-ამოსუნთქვას უდრის, თუმცა სუნთქვის სიხშირე ადვილად იცვლება ფიზიკური თუ ემოციური მდგომარეობის გავლენით. ცხადია, ავადმყოფობის შედეგადაც.
კორონავირუსული პნევმონიის დროს პირველ რიგში ზიანდება სასუნთქი პროცესის ძირითადი ელემენტები – ალვეოლები. ეს არის კაპილარული ქსელით დაფარული ფილტვების პატარა ბუშტუკების მტევნები. სწორედ მათ მიეწოდებათ ორგანიზმში მოხვედრილი ჟანგბადი, შემდეგ კაპილარებით გადადის სისხლის მიმოქცევაში და ჰემოგლობინთან შეერთების შემდეგ გადანაწილდება ორგანიზმში და აღწევს ყველა უჯრედსა და ქსოვილში.ამიტომ ფილტვისმიერი ვენტილაციის ეფექტურობა დამოკიდებულია სუნთქვის სიღრმესა და სიხშირეზე.
უმჯობესია ისუნთქოთ ღრმად და ნაკლებად ხშირად, ვიდრე დაჩქარებულად შთანთქათ ჟანგბადი.
საქმე იმაშია, რომ ჰაერის გამტარი გზების საკმაოდ დიდ ნაწილი გადის ანატომიურად მკვდარ სივრცეებზე, რომლებშიც ჰაერის მოხვედრის დროს არ ხდება აირების ცვლა;
ესენია – პირისა და ცხვირის ღრუ, ხორხი, ხახა, ტრაქეა, ბრონქები, ბრონქიოლები.
ხშირი და ზედაპირული სუნთქვის დროს ჟანგბადის ერთჯერადი მოცულობის ნახევარი რჩება მკვდარ სივრცეში და ალვეოლები ბოლომდე არ ივსება.
როდესაც ადამიანი სუნთქავს იშვიათად ჩასუნთქვის მზარდი სიღრმის ხარჯზე, მას უფრო მეტი სარგებელი მოაქვს თავისი ფილტვებისთვის: ჰაერის „არაეფექტური“ მოცულობა რჩება იგივე, თუმცა ფილტვები ივსება ბოლომდე და მუშაობს მთელი ძალით. შესაბამისად, უკეთესად მარაგდება ჟანგბადით მთელი ორგანიზმი.ახლა კი სწორედ ის მომენტია, როდესაც აუცილებელია ვისწავლოთ მთელი გულმკერდით სუნთქვა.
რა გავაკეთოთ თავად?
- დაისვენეთ. შეძლებისდაგვარად, დაიცავით წოლითი რეჟიმი. ძალ–ღონის დაზოგვა გამოჯანმრთელებაში დაგეხმარებათ.
- მიიღეთ ბევრი სითხე. ის ნახველს დაარბილებს და ორგანიზმის გამოფიტვასაც ხელს შეუშლის.
- თავი დაანებეთ მოწევას. თუ ოჯახის წევრი ეწევა, ერიდეთ კვამლს.
- გამოიყენეთ ჰაერის დამატენიანებელი ან მიიღეთ ცხელი აბაზანა – ეს სუნთქვას გაგიადვილებთ.
- გამოჯანმრთელების სტადიაზე და ზოგად სასურველია, კვირაში 5 დღის განმავლობაში 30 წუთით დაკავდეთ ზომიერი ვარჯიშით და თუნდაც ნახევარი საათით ფეხით ან ველოსიპედით ისეირნოთ, ბაღში იმუშაოთ, სახლი დაალაგოთ და სხვა.
- სუნთქვის გაძნელების შემთხვევაში გავაკეთით სუნთქვითი ვარჯიშები .
სუნთქვითი ვარჯიში N1
როცა კომფორტულად მოთავსდებით ცხვირით ღრმად, ნელა ჩაისუნთქეთ და შემდეგ ოდნავ მოკუმული ტუჩებიდან ამოისუნთქეთ.
სუნთქვითი ვარჯიში N2
კომფორტულად მოთავსდით, მოდუნდით,ხელი მუცელზე დაიდეთ და ცხვირით ნელაჩაისუნთქეთ (შეიგრძენით ჰაერით ავსებისას, ჩასუნთქვისას თუ როგორ აიწევს მუცელი მაღლა და ამოსუნთქვისას ისევდაბლა დაიწევს) - პირით ამოისუნთქეთ.
სუნთქვითი ვარჯიში N3
სიმღერას შეგვიძლია ვუწოდოთ ფიზიკური აქტივობის ერთ-ერთი ფორმა, რომლის მეშვეობითაც ფილტვი ნამდვილად ვარჯიშობს.
სიმღერის დროს ჩასუნთქვა-ამოსუნთქვის პროცესი აქტიურდება, დიაფრაგმა მუშაობს. როცა მღერით ამოსუნთქვის დრო უფრო ხანგრძლივდება და რაც მთავარია სწორად სუნთქვასთან ერთად სიამოვნებასაც განიცდით, რაც თავისთავად დამატებითი ბონუსია კარგი განწყობისთვის.
სიმღერა ავარჯიშებს ფილტვებს და ორგანიზმშიბუნებრივი გზით გამოიმუშავებს ბედნიერების ჰორმონებს.
რამდენიმე წლის წინ საინტერესო ექსპერიმენტი ჩატარდა. მეცნიერებმა კვლევაში ჩართეს ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადების მქონე პირები. ექსპერიმენტის დროს კვლევის ავტორებმა შენიშნეს, რომ სიმღერის მეშვეობით, პაციენტები უფრო ღრმად სუნთქავდნენ, ჩასუნთქვისას არ შფოთავდნენ და ადეკვატური მკურნალობის კურსის პარალელურად დაავადებისთვის დამახასიათებელი ბევრი სიმპტომი გაუმჯობესდა.
პაციენტები აღნიშნავდნენ, რომ სიმღერის დროს თავს უკეთ გრძნობდნენ და აღარ ეშინოდათ.
აღსანიშნავია, რომ რამდენიმე მონაწილეს ფილტვის ქრონიკულ ობსტრუქციულ დაავადებასთან ერთად თანმხლევი ფსიქოლოგიური დარღვევაც აღენიშნებოდა. მეცნიერებმა განაცხადეს, რომ სიმღერით გამოწვეული დადებითი განწყობის და განტვირთვის ფონზე მნიშვნელოვნად დაქვეითდა შფოთვისა და დეპრესიის დონე.
სუნთქვითი ვარჯიში N4
სასუნთქი სისტემის სავარჯიშოერთ-ერთი მარტივი და ეფექტური მეთოდი ბუშტის გაბერვაა.
ბუშტის გაბერვის დროს ფიზიკურად იტვირთება ნეკნთაშორისი კუნთები, ორგანიზმი ჟანგბადით მარაგდება. ჟანგბადი აღადგენს ენერგიას უჯრედებისა და კუნთებისთვის. ბუშტის გაბერვის დროს ფიზიკურად აქტივობს, შესაბამისად, ძლიერდება რესპირატორული სისტემის კუნთები.
სუნთქვითი ვარჯიში N5
სუნთქვის გაძნელების მართვის დამხმარე ტექნიკა სუნთქვის კონტროლირებული ტექნიკა მოიცავს პოზიციის შერჩევას, ქისისებური ტუჩებით სუნთქვას, სუნთქვით ვარჯიშებს და კოორდინირებული სუნთქვის ტრენინგს. ქისისებური ტუჩებით სუნთქვის დროს პაციენტი ჩაისუნთქავს ცხვირით რამდენიმე წამის მანძილზე, შემდეგ ნელა, 4-6 წმ-ის მანძილზე, ამოისუნთქავს პირით, ქისისებურად მოკუმული ტუჩებით. ეს ტექნიკა პაციენტს ეხმარება დაძლიოს სუნთქვის გაძნელების შეგრძნება ვარჯიშის დროს. მხრების რელაქსაცია და დაშვება ამცირებს მხრებში მოხრილ პოზას, რომელსაც პაციენტი იღებს სტრესის დროს. გამართული ჯდომა ზრდის ფილტვების პიკურ ვენტილაციას და ამცირებს ბრონქების ობსტრუქციას. წინ გადახრა სკამის ზურგზე ან მუხლებზე დაყრდნობით, სავარაუდოდ აუმჯობესებს აირცვლას.
სუნთქვითი ვარჯიში N6
როთის ქულების (Roth score) გამოყენება როთის ქულებით შეფასება ასე ხდება:
პაციენტს სთხოვთ, ღრმად ჩაისუნთქოს, დაითვალოს 30-მდე და ჩაინიშნოს რამდენი წამში დაჭირდა განმეორებით ჩასუნთქვა. თუკი ეს 8 წამზე ნაკლებ დროში მოხდა, სატურაცია, სავარაუდოდ, 95%-ზე ნაკლებია. ამ ტესტის სენსიტიურობაა 78% და სპეციფიკურობა - 71%. ტესტის სენსიტიურობა გაიზრდება 91%, თუ განმეორებითი ჩასუნთქვა პაციენტს 5 წამზე ნაკლებ დროში დაჭირდა. იმის გამო, რომ ტესტს დაბალი სპეციფიკურობა ახასიათებს, მისი გამოყენებისას ექიმთან ვიზიტების რაოდენობა მეტად იზრდება (Oxford-based COVID-19 Evidence Service). ამიტომ ექიმებმა თავად უნდა გადაწყვიტონ, გამოიყენებენ თუ არა როთის ტესტს.
დამატებითი რეკომენდაცია
გახსოვდეთ, ფილტვის დაავადებების მთავარი გამომწვევი მიზეზი თამბაქოს კვამლია, შესაბამისად, მოწევა უნდა შეწყვიტოთ.
აუცილებელია მიიღოთ რეკომენდებული დოზით წყალი.
ნებისმიერი დისკომფორტი, რომელიც კი ფილტვთან ასოცირდება, საყურადღებოა! მაგალითად, თუ გრძნობთ ტკივილს სუნთქვის დროს, ყოველდღიური აქტივობისას უჩივით სუნთქვის უკმარისობას (ჰაერის უკმარისობა)ან ხველამ არ გაგიარათ, სასწრაფოდ მიმართეთ ექიმს.
გახსოვდეთ, რომ სუნთქვის გაძნელებამ შესაძლოა გამოიწვიოს შფოთვა, რაც უფრო მეტად აუარესებს სუნთქვას.
პანიკური შეტევა
პანიკური შეტევა შიშისა და შფოთვის უეცარი და სწრაფი მოზღვავებაა. ეს შეიძლება მოხდეს ნებისმიერ დროს, ძილშიც კი. პანიკურ შეტევას ხშირად თან ახლავს სუნთქვის გაძნელება, ძლიერი ოფლიანობა, გულისცემის გახშირება, ზოგჯერ – გულმკერდის ტკივილიც. ადამიანს ისეთი შეგრძნება ეუფლება, თითქოს მის თავს რაღაც საშინელება ხდება. შიში, რომელსაც ის ამ დროს განიცდის, სრულიად არ შეესაბამება რეალობას.
როგორ ამოვიცნოთ
პანიკური შეტევა ერთბაშად ვითარდება და დაახლოებით 10 წუთში აღწევს პიკს. ის უმეტესად 20-30 წუთი გრძელდება. იშვიათად შესაძლოა ერთ საათს და უფრო მეტსაც გასტანოს.
პანიკური შეტევისთვის დამახასიათებელია:
* აჩქარებული და მძიმე სუნთქვა, ქოშინი;
* გულმკერდის არეში ტკივილისა და დისკომფორტის შეგრძნება;
* კანკალი;
* არარეალურობის, გარემოსგან გამოყოფის შეგრძნება;
* ცივი ან ცხელი ტალღის გადავლის შეგრძნება;
* სიკვდილის შიში და საკუთარ თავზე კონტროლის დაკარგვის შეგრძნება.
პანიკა თუ გულის შეტევა?
პანიკური შეტევის დროს სიმპტომები იმდენად მძაფრია, შესაძლოა გვეგონოს, რომ გულის შეტევა მოგვდის. მართლაც, ადამიანთა უმეტესობა ამ დროს გადაუდებელი დახმარების ცენტრში ხვდება. მიუხედავად იმისა, რომ აუცილებლად უნდა გამოირიცხოს ზოგიერთი სიმპტომის – მაგალითად, გულმკერდის ტკივილის, ტაქიკარდიის, ჰიპერვენტილაციის – სხვა მიზეზები, ხშირად ისინი მხოლოდ პანიკის შედეგია.
პანიკური აშლილობა
პანიკურ შეტევებს გართულება უმეტესად არ ახასიათებს, მაგრამ ხდება ისეც, რომ შეტევა გადაიზრდება მდგომარეობაში, რომელსაც პანიკური აშლილობა ეწოდება. მისთვის დამახასიათებელია:
* პანიკის უეცარი შეტევები, რომლებიც სპეციფიკურ სიტუაციებთან არ არის დაკავშირებული;
* გადაჭარბებული შფოთვა მომავალი შეტევის მოლოდინში;
* ქცევის შეცვლა, მაგალითად, იმ ადგილებისთვის თავის არიდება, სადაც წინა შეტევა (ან შეტევები) მოხდა.
მართალია, პანიკური შეტევა მხოლოდ რამდენიმე წუთს გრძელდება, მაგრამ მრავალჯერადი განმეორების შემთხევაში მისთვის დამახასიათებელმა შეგრძნებებმა შესაძლოა უფრო მეტხანს გასტანოს. იმ ძლიერი, ყოვლისმომცველი შიშის გახსენება, რომელსაც შეტევის დროს განიცდიან, ძლიერ ნეგატიურად აისახება ადამიანის თავდაჯერებაზე, ემოციურ ფონსა და ყოველდღიურ ცხოვრებაზე.მოსინჯეთ სარელაქსაციო აქტივობები. თუ იოგას მისდევთ, ბუნების წიაღში რეგულარულად სეირნობთ ან რელაქსაციის სხვა საშუალებებს მიმართავთ, იცოდეთ, რომ ერთიორად ამცირებთ პანიკური შეტევის განვითარების ალბათობას. საკმარისად იძინეთ. ღამის ძილის უკმარისობა საგრძნობლად ამძიმებს შფოთვით მდგომარეობებს, ასე რომ, ეცადეთ, 7-9-საათიანი ძილი თქვენი ყოველღიურობის განუყოფელ ნაწილად აქციოთ. გისურვებთ ჯანმრთელობას <3
კ.შამუგია